ABDURRAHMAN ÜZÜLMEZ

  MİLLİYETÇİLİK VE EVRENSELLİK Başlıkta geçen ‘milliyetçilik’ ve ‘evrensellik’ kavramlarının soyut düzlemde düşünüldüğünde birbiriyle tezat teşkil eden kavramlar olduğu ileri sürülebilir. Ancak bu iki kavramdan bahsetmek istememin nedeni bu karşıtlık değil. Buna rağmen ekonomik, toplumsal ve siyasal hayatta birbirini tamamlayan işleve sahip olmaları. Immanuel Wallerstein ’in Tarihsel Kapitalizm ve Kapitalist Uygarlık [1] adlı eserinde bu işleve değiniyor. Milliyetçiliğin burjuvazinin menfaatlerine hizmet eden bir ‘ideoloji’ olduğu sık vurgulanan bir gerçekliktir. Söz konusu ideoloji sermaye sahibi sınıflarla, orta ve alt sınıfların ortak bir noktada buluşmalarına, böylece toplumsal rızanın üretimine hizmet eder. Ulusal devletlerin ortaya çıktığı dönemlerde sermaye ve yönetici sınıflarının alt sınıfları mobilize etmeleri bakımından önemli bir işlev görmüştür. Ancak Wallerstein tarihsel kapitalizm açısından başka bir işlevine dikkat çekiyor. Milliyetçilik ve onun ırkçı yorumları...